“Gimnastyka korzystnie oddziałuje na umysł i zdrowie.”
Ania Dudek
Dzisiaj w “Licencji na Zdrowie”temat nowy i nienowy zarazem…. ponieważ o problemie nietrzymania moczu jest już w świecie medycznym coraz głośniej od dłuższego czasu…
Temat wydaje się dość krępujący, ale jak się dobrze zastanowimy , to w sumie nie wiadomo dlaczego… Przecież coraz wyraźniej, głośniej i odważniej mówi się już teraz o różnego rodzaju chorobach, których objawy wyjątkowo niekorzystnie wpływają na nasze codzienne życie.
I tak jest właśnie w wypadku schorzeń uro-ginekologicznych, kiedy to, szczególnie na skutek problemu nietrzymania moczu, pacjenci stopniowo wycofują się z uprawiania sportu, różnych aktywności codziennych, jak wyjście do kina, teatru, zakupów do galerii, wycieczek, ograniczają swoje kontakty z innymi, przestają wychodzić z domu. Tak, problem jest poważny, dla wielu osób krępujący i wstydliwy…
Dlatego też warto o nim rozmawiać…
Kogo dotyczy problem nietrzymania moczu?
- częstość występowania nietrzymania moczu (NTM) jest trudna do określenia, ponieważ stale brak jest jednorodnych kryteriów rozpoznania schorzenia;
- zdecydowanie częściej występuje u kobiet, ale wraz z wiekiem różnica między płciami zmniejsza się, a nawet zanika.
Jakie są czynniki ryzyka pojawienia się NTM w wypadku kobiet?
- niezależnymi czynnikami ryzyka u kobiet są ciąża i poród siłami natury, choć ich znaczenie wraz z wiekiem spada (menopauza nie wpływa na wystąpienie schorzenia);
- otyłość (wysoki BMI);
- choroby układu nerwowego i zaburzenia funkcji poznawczych;
- depresja;
- zakażenia.
Epidemiologia uro-ginekologiczna w populacji kobiet:
- Zapadalność na nietrzymanie moczu (NTM) u kobiet wynosi 2−11%, całkowita remisja następuje u 0−13%.
- Roczna zachorowalność na zespół pęcherza nadreaktywnego (overactive bladder − OAB) szacowana jest na 4−6%, remisja na 2−3%.
- Roczna zachorowalność na wypadanie narządu rodnego wynosi 0,16−0,2%, a skumulowane ryzyko poddania się operacji z tego powodu 7−11%.
Czynniki ryzyka wystąpienia NTM w wypadku mężczyzn:
- wiek,
- zakażenia,
- prostatektomia radykalna (wycięcie gruczołu krokowego w przypadku chorób prostaty, które nie reagują na leczenie farmakologiczne)
- objawy ze strony dolnych dróg moczowych (LUTS – lower urinary tract symptoms)
- choroby układu nerwowego i zaburzenia funkcji poznawczych.
Epidemiologia OAB – zespołu pęcherza nadreaktywnego:
- chorobowość zwiększa się wraz z wiekiem;
- stwierdzono znamienny związek między występowaniem OAB a depresją, zaparciami i chorobami układu nerwowego oraz zaburzeniami wzwodu.
Epidemiologia zaburzeń statyki narządu rodnego (pelvic organ prolapse − POP)
- ryzyko zwiększają porody siłami natury (im więcej, tym ryzyko większe);
- cięcie cesarskie nie zwiększa ryzyka POP;
- należy wykonać 8−10 cięć, aby zapobiec jednej operacji z powodu obniżenia narządu.
Epidemiologia genetyczna
Naukowcy zbadali wpływ czynników genetycznych na występowanie różnych schorzeń miednicy mniejszej. I jak się okazało czynniki genetycznie uwarunkowane wpływają w 50% na wystąpienie wysiłkowego nietrzymania moczu, w 34% na nykturię (częste oddawanie moczu w nocy) i tylko w 4% na obecność suchego OAB bez nietrzymania moczu.
Rola fizjoterapeuty w pracy z pacjentką/pacjentem z problemem nietrzymania moczu…
Praca fizjoterapeuty z pacjentem uro-ginekologicznym jest jak najbardziej skuteczna, wymaga jednak od pacjentów cierpliwości, zaangażowania oraz samodyscypliny. Ważna informacja dla pacjenta to zwrócenie uwagi na to, że leczenie chirurgiczne jest ostatecznością,a ze względu na różne przyczyny występowania nietrzymania moczu pacjent powinien podejmować działania profilaktyczne i stosować zalecone ćwiczenia. Nie ma jednak szybkiej i dającej pewność metody, że nietrzymanie moczu nie powróci. Stale niedostateczna liczba ośrodków zajmujących się nietrzymaniem moczu, a także wstyd odczuwany przed wizytą u lekarza powoduje, że ćwiczenia stają się niezbędne (!!!) . Oczywiście rolą fizjoterapeuty, jak i całego środowiska medycznego, jest motywowanie pacjentki do stałego kontaktu i regularnych wizyt u lekarza specjalisty.
Podstawowe założenia pielęgnacji oraz opieki pacjentów uro-ginekologicznych:
- każdy pacjent cierpiący na nietrzymanie moczu powinien być objęty profilaktyką zakażeń układu moczowego oraz wtórnych zmian w obrębie górnych dróg moczowych;
- osoby dotknięte tą chorobą powinny mieć wiedzę i nabyć umiejętności związane z samoopieką i samopielęgnacją;
- ważne jest: przestrzeganie higieny osobistej, unikanie zaparć, częste i całkowite opróżnianie pęcherza moczowego, regularna kontrola urologiczna, leczenie wad anatomicznych, oddawanie moczu po stosunku płciowym i przed nocnym spoczynkiem;
- ważna jest również profilaktyka u kobiet w okresie postmenopauzalnym;
- u dzieci w przypadku podejrzenia zakażeń układu moczowego jak najszybsze rozpoczęcie leczenia przeciwbakteryjnego oraz wnikliwa obserwacja w kierunku zakażenia układu moczowego;
- istotne jest także zachowanie higieny osobistej: wyeliminowanie przykrego zapachu, zapobieganie podrażnieniom skóry oraz stosowanie łagodnych środków myjąco-odkażających.
W kolejnych wpisach na blogu będę chciała przybliżyć Wam kwestię całego “szerokiego” systemu ćwiczeń/terapii fizjoterapeutycznej stosowanej z dużym powodzeniem u pacjentów uro-ginekologicznych. Z jednej strony przedstawię Wam podstawowe założenia systemów treningowych, a z drugiej strony omówię prostą, podstawową profilaktykę stosowaną w codziennym życiu: w aktywności fizycznej, pracach domowych, podczas kaszlu, jak również przy mikcji (oddawaniu moczu) i defekacji (oddawaniu kału)…..
Zapraszam na kolejne wpisy z porcją dobrej i praktycznej wiedzy 🙂 .
BIBLIOGRAFIA:
-
Kozłowska J.”Rehabilitacja w ginekologii ipołożnictwie. AWF, Kraków 2006.
-
Rachbergera T., Jakowicki J.A.:”Nietrzymanie moczu u kobiet. Diagnostyka i leczenie. Folium,Lublin 2001.
-
Bujnowska-Fedak M., Steciwko A.:”Postępy w leczeniu zachowawczym nietrzymania moczu.” Przew.Lek. 2007.
-
Bręborowicz G.H.:”Położnictwo i ginekologia.” PZWL, Warszawa 2005.