Raczkowanie – temat ważny i kluczowy w rozwoju psychomotorycznym niemowlęcia.
Raczkowanie – co warto o nim wiedzieć?
- raczkowanie jest umiejętnością wielu następujących po sobie przeobrażeń: od osiągnięcia stabilizacji podporu w leżeniu na brzuchu z wyprostowanymi rękoma i na otwartych dłoniach, poprzez ćwiczenia obrotu z brzucha na plecy oraz z pleców na brzuch – co wymaga dużej siły mięśni i wielu prób – aż po naprzemienne podciąganie kolan do klęku
- na początku pozycja do raczkowania jest mało stabilna oraz widoczny jest brak skoordynowania pracy osi barkowej z biodrową; na początku kończyny dolne są mniej wyćwiczone i gotowe do współpracy niż kończyny górne usprawnione podnoszeniem główki w leżeniu na brzuchu; często nóżki męczą się i zanim nastąpi naprzemienne raczkowanie musi upłynąć wiele tygodni prób
- płynne raczkowanie staje się możliwe niekiedy dopiero około 1 roku życia
Raczkowanie – jak mądrze i świadomie wspomagać jego rozwój u naszego dziecka?
- niezwykle ważne jest umożliwienie dziecku częstego przebywania w pozycji na brzuchu czy na plecach w stabilnym i bezpiecznym miejscu
- niewskazane jako podłoże do zabaw i ćwiczeń jest na przykład łóżko z miękkim materacem czy miękkie, zwijające się pledy czy kocyki
- wskazanym podłożem dla rozwoju niemowlęcia są maty lub materace z pianki
- jeżeli dziecko preferuje pozycję na plecach, należy motywować je do przewracania się na brzuch atrakcyjnym przedmiotem eksponowanym na podłożu, np. toczeniem kolorowej piłki z boku ciała, tak by maluch chciał ja zdobyć i dążył do tego, wyciągając przeciwległą rękę i ciągnąc dolne partie ciała: podudzie, kolano, biodro; każdy sukces na drodze rozwoju powinien być doceniany i wzmacniany, tak by dziecko chciało dalej ćwiczyć nową umiejętność
TO JEST WAŻNE!! Dążenie do stabilizacji pozycji wymagających poczucia równowagi i koordynacji, takich jak podpór na wyprostowanych rękach, pozycja czworaczna, a potem siedzenie i stawanie, wymaga wielu ćwiczeń narządu przedsionkowego, stąd:
- od najwcześniejszych chwil życia dziecka można stosować stymulację zmysłu równowagi poprzez: kołysania dziecka, bujanie, huśtanie; warto również pamiętać, że jest to automatyczna odpowiedź na zapotrzebowanie dziecka, takie jak: płacz, pocieszenie, utulenie
- warto dziecku zapewnić dużą swobodę ruchu, kiedy to następuje swoista autostymulacja systemu przedsionkowego dziecka poprzez: kołysanie, balansowanie głową przy próbach przenoszenia ciężaru ciała z jednej strony ciała na drugą
- warto również, aby rodzice stymulowali układ przedsionkowy poprzez: wspólny taniec z niemowlęciem – obroty, wirowanie raz w jedną raz w drugą stronę, bujanie w kołysce czy hamaku lub za pomocą własnego ciała
TO JEST WAŻNE!! Nie polecam tutaj żadnych nosidełek czy chust – nie sprawdzają się, ponieważ we współczesnym nosidełku dziecko spoczywa pionowo, jak gdyby zawieszone, główka opada w jedną lub drugą stronę, a słabe mięśnie nie są w stanie utrzymać kręgosłupa. Taki “środek transportu” w pierwszych miesiącach życia nie powinien być stosowany aż do chwili, gdy niemowlę wzmocni mięśnie grzbietu i będzie kontrolować głowę.
TO JEST WAŻNE!! Nie polecam również żadnych chodzików, które, jak się wydaje rodzicom, mają pomóc dziecku w odkryciu pozycji pionowej i szybszym dążeniu do chodzenia. Jednak dla prawidłowego funkcjonowania psychomotorycznego organizm musi przejść poszczególne etapy rozwoju we właściwej kolejności wyznaczonej wewnętrznym zegarem, zgodnie z którym pojawia się gotowość psychiczna i fizyczna do podjęcia nowego wyzwania. Wymuszanie szybszych przemian zaburza taką płynność, co może zaważyć na prawidłowości dalszego procesu dojrzewania.
I tak jest właśnie z raczkowaniem!! Jest bardzo ważnym etapem w rozwoju psychomotorycznym dziecka, polegającym na ćwiczeniu naprzemienności i koordynacji ruchów obu stron ciała, i jego pominięcie może mieć poważne konsekwencje już na etapie szkolnym, w formie dysleksji czy innych trudności szkolnych.
Warto wiedzieć: raczkowanie jest wyrazem uporządkowania ośrodkowego układu nerwowego. A pominięcie tego etapu może również grozić pojawieniem się u dziecka w przyszłości: deformacji stóp, koślawienia nóg czy też skrzywienia kręgosłupa.
Kochani Rodzice!! Ten wpis jest o tyle ważny, gdyż wielu z Was przychodzi do mnie z wielkim oczekiwaniem i nadzieją, że ich dziecko odpowiednio wcześnie usiądzie, wstanie i od razu zacznie chodzić… Rzadko kto, ma świadomość, że dziecko do zdrowego i zrównoważonego rozwoju psychomotorycznego potrzebuje czasu, cierpliwości i oczywiście odpowiednich warunków. Nie pospieszajmy naszego dziecka, dajmy mu czas, pamiętajmy, że warto poczekać, żeby rozwój był stopniowy, i że wszystkie umiejętności zdobywane są po kolei, i mają swoje OGROMNE znaczenia – zapewniają zdrowie i sprawność, ciała i psychiki naszego Malucha…
z pozdrowieniami
Wasza
Magdalena Rusiecka-Serwatka
“Pomóżmy dzieciom, by każdy z nich stał się tym, kim stać się może.”
Janusz Korczak
p.s. w odpowiedzi na pytania, jakie się pojawiły pośród czytelników/czytelniczek Licencji na Zdrowie, odnośnie uwag dotyczących chust/ nosidełek oraz chustowania:
- jestem fizjoterapeutką specjalizującą się w pediatrii oraz psychomotorykiem
- moim celem jest przekazywanie wiedzy w oparciu o najnowszą wiedzę z zakresu pediatrii, neurologii, psychomotoryki oraz fizjoterapii
- z niczym nie walczę, i nie staram się na siłę kogoś do czegoś przekonywać
- moją wiedzę oraz moje kwalifikacje stale podnoszę na polskich oraz międzynarodowych kursach z zakresu fizjoterapii w pediatrii u takich nauczycieli i autorytetów światowej fizjoterapii w pediatrii jak: Barbara Zunkuft – Huber ( fizjoterapeutka, twórczyni oraz instruktorka trójpłaszczyznowej terapii manualnej wad stóp, terapeutka metody Bobath oraz Vojty), Petra Hasselhoff – Styhler ( terapeutka metody Bobath, metody Crafta oraz terapii manualnej dzieci), Petra Kruse – Bothe ( terapeutka metody Vojty, instruktorka terapii manualnej dzieci), Sabine Nantke ( pediatra, psychoterapeutka, instruktorka IntraActPlus IBCLC oraz terapii manualnej), Marcela Safarova ( instruktorka/ terapeutka Vojty oraz DNS Kolara)
- moją wiedzę/ pracę oraz wpisy edukacyjne na blogu opieram m.in. o : Monachijskią Funkcjonalną Diagnostykę Rozwojową, “Wczesną interwencje oraz wspomaganie rozwoju małego dziecka” Beaty Cytowskiej i Barbary Winczury, “Trójpłaszczyznową manualną terapię manualną wad stóp” Barbary Zukunft – Huber, “Rozwój niemowląt i jego zaburzenia a rehabilitacja metodą Vojty” G.Banaszka
- na wszystkich kursach, w których uczestniczę bezpośrednio pytam wykładowców: lekarzy ze specjalizacją w pediatrii, neurologii, doktorów nauk medycznych, profesorów, o ich podejście do chustowania w pierwszym roku życia dziecka
z pozdrowieniami 🙂
Wasza m