“Jestem nie po to, aby mnie kochali i podziwiali, ale po to, abym ja działał i kochał. Nie obowiązkiem otoczenia pomagać mnie, ale ja mam obowiązek troszczenia się o świat, o człowieka.”
Janusz Korczak
Trudne dziecko, czyli jakie?….
Na początku wielka radość. Cud zajścia w ciążę i powstania życia. Cud rozwoju i narodzin. Cud trzymania NASZEGO DZIECKA w naszych rękach…
W tej małej istotce tętni życie, bije serce, kształtuje się myśl, marzenia, pasje…osobowość.
10 punktów w skali Apgar…i wszyscy tacy dumni!!:)…Tato bryluje z kolegami na hucznych “pępkówkach”. Mama karmi piersią w otulinie kolorowych eko kocyków, pieluszek , najlepszych hipoalergicznych kosmetyków; niemowlak ma wszystko NAJ…najlepsze laktatory, smoczki, muzyczne karuzelki i matki rozwojowo-stymulujące…
Czasami tylko zauważamy, że to nasze dziecko tyle trudu i nieprzespanych nocy nas kosztuje …i zaczynamy się zastanawiać – prędzej czy później- czy wszystkie dzieci są takie absorbujące? i trudne?…
Odpowiem od razu: dzieci są różne, bardzo różne. Jedne spokojne i pogodne, czasami tylko pomarudzą, pokwęczą, zakwilą. Inne rozdrażnione, zawsze we łzach, rozkrzyczane, zawsze “nienajedzone”…
Nasze dziecko jest zawsze dla nas cudowne, jedyne, niepowtarzalne… i zachwycające. Nieba byśmy mu uchylili, gwiazd z nieba nazbierali…Ale są jednak symptomy, na które warto zwrócić uwagę- są bowiem wskazówkami, że nasze dziecko ma zaburzenia przetwarzania sensorycznego….
Co powinno budzić nasz niepokój i na co powinniśmy zwrócić uwagę?
Dysfunkcje integracji sensorycznej rozpoznawane są u dziecka od początku. Podlegają modyfikacjom w czasie rozwoju, jednak stale się utrzymują.
Symptomy – wiek niemowlęcy:
- dziecko zauważalnie spokojne albo bardzo niespokojne i rozdrażnione;
- “dziecko trudne” z zauważalnymi kłopotami ze snem, piciem, karmieniem, tzw. “dziecko rozregulowane”;
- “płaczące dzieci”, przez które rodzice spędzają nieprzespane noce.
Symptomy – wiek przedszkolny ( oprócz nadaktywności lub hypoaktywności):
- dzieci odstające w rozwoju umiejętności motorycznych;
- problem z koordynacją i niezgrabnością ruchów;
- zaburzenia postawy;
- zaburzenia w rozwoju mowy;
- zaburzenia małej motoryki (sprawność ruchowa małych mięśni palców rąk i nóg, języka i oczu);
- problemy społeczno-emocjonalne takie jak: wycofanie, przesadny lęk lub agresja;
- brak wzrokowej percepcji przestrzeni, w konsekwencji dziecko często na coś wpada i upada;
- dziecko różni się od swoich rówieśników.
Symptomy – wiek szkolny ( oprócz nadaktywności lub hypoaktywności):
- brak pewności siebie;
- problemy społeczne;
- trudności ze skupieniem uwagi;
- słaba chłonność umysłu;
- współwystępujące problemy szkolne;
- moczenie nocne.
Jakie są najczęstsze wymieniane przyczyny pojawiania się zaburzeń integracji sensorycznej?:
- genetyczna lub dziedziczna predyspozycja;
- czynniki prenatalne, takie jak:
- substancje chemiczne, lekarstwa, toksyny (na przykład ołów), które są absorbowane przez płód,
- palenie papierosów, picie alkoholu, zażywanie narkotyków przez matkę,
- komplikacje ciążowe ( infekcje wirusowe, choroby przewlekłe, duży stres emocjonalny, problemy z łożyskiem).
- przedwczesny poród lub niska masa urodzinowa;
- szok okołoporodowy: nagłe cięcie cesarskie, brak tlenu, operacja tuż po porodzie;
- okoliczności pourodzeniowe, takie jak:
- nadmierna stymulacja (znęcanie się nad dzieckiem, wojna)
- zanieczyszczenie środowiska,
- długa hospitalizacja,
- pobyt w sierocińcach,
- niedostateczna stymulacja i ograniczone możliwości ruchu, zabawy i integracji z innymi.
- przyczyny nieznane.
Co kryje się pod nazwą INTEGRACJA SENSORYCZNA?:
Integracja sensoryczna (IS) jest naturalnym procesem neurologicznym, w którym mózg porządkuje dochodzące z otoczenia informacje sensoryczne, co pozwala na to, żeby dziecko skutecznie funkcjonowało w swoim środowisku.
Informacje sensoryczne są postrzegane, organizowane, przetwarzane i interpretowane. W taki sposób informacja sensoryczna staje się znacząca i możliwa do wykorzystania przez daną osobę. Wykorzystanie to może przejawiać się w percepcji lub postrzeganiu własnego ciała i otoczenia, ale także w dostosowaniu zachowania, bądź procesie uczenia się.
Integracja sensoryczna ma miejsce w każdej części centralnego układu nerwowego, tak aby dziecko mogło radzić sobie w otaczającym je środowisku w sposób rozsądny i emocjonalnie satysfakcjonujący.
Terapia INTEGRACJI SENSORYCZNEJ (IS) jest metodą wykorzystywaną w pediatrii.
Gdzie szukać pomocy i porady z zakresu terapii sensorycznej?:
- w przedszkolu lub punkcie przedszkolnym dziecka, którego pracownicy mogą polecić konkretne poradnie pedagogiczno-psychologiczne oraz konkretnych terapeutów zajęciowych zajmujących się terapią IS;
- w prywatnych organizacjach zajmujących się zdrowiem psychicznym i pomocą społeczną (ich listy znajdują się w internecie lub książce telefonicznej); pobierane przez nie opłaty często uzależnione są od dochodów klienta;
- w szpitalach klinicznych, gdzie można z reguły przeprowadzić “gruntowne badania medyczne”;
- na oddziałach terapii zajęciowej w lokalnych szpitalach dziecięcych;
- w internecie, gdzie za pomocą wyszukiwarki możemy znaleźć certyfikowanych terapeutów IS, jak również porady/ opinie ekspertów oraz rodziców.
Czego możemy się spodziewać po zajęciach z zakresu IS?:
- poprawy ogólnej motoryki oraz planowania motorycznego dziecka;
- poprawy umiejętności z zakresu małej motoryki;
- poprawy postawy ciała (prostowania, zginania);
- poprawy kontroli ruchu oczu i dyskryminacji wzrokowej ;
- redukcji braku bezpieczeństwa grawitacyjnego;
- poprawa obustronnej koordynacji ruchowej ;
- poprawy równowagi;
- rozwinięcia lepszej świadomości ciała i poprawy poczucia bezpieczeństwa posturalnego;
- poprawy dyskryminacji dotykowej;
- redukcji obronności dotykowej;
- poprawy ogólnego “zorganizowania” dziecka
- poprawy procesów nauki i zabawy.
Czy warto szukać pomocy, kiedy zauważymy, że nasze dziecko odbiega swoimi zachowaniami od innych rówieśników? Czy warto szukać specjalistycznej poradni pedagogiczno-psychologicznej, kiedy nasze dziecko potyka się na prostej drodze, spada z krzesła, stale przewraca szklankę z sokiem?…Czy warto wydać pieniądze na specjalistyczne testy psychologiczne, kiedy nasze dziecko mimo starszego wieku nie jest w stanie samo się ubrać, stale skacze po meblach i kanapach i nie akceptuje dotykania i żadnego przytulania?… Tak, warto. Dziecko wcześnie zdiagnozowane i właściwie prowadzone/ leczone/ stymulowane przez terapeutę IS, czy też fizjoterapeutę, logopedę, to dziecko, które ma szansę na bezpieczne dzieciństwo i młodość; na rozwój zainteresowań i pasji, pojawienie się przyjaźni, miłości. To dziecko, które zaczyna normalnie funkcjonować w grupie rówieśników, angażuje się w naukę i sport. To od nas- rodziców, nauczycieli, pedagogów- zależy, czy damy szansę dzieciom z zaburzeniami integracji sensorycznej na normalne, spokojne i zdrowe życie oraz funkcjonowanie w społeczeństwie. Jak zawsze czujność, otwartość i zaangażowanie w zdrowie dziecka gorąco polecam 🙂 .
I na zakończenie, jak zawsze coś w temacie, do pomyślenia, wyciszenia… i pochylenia się nad dzieckiem oczywiście:) .Grzegorz Turnau i Magda Umer “Kołysanka dla okruszka”
BIBLIOGRAFIA:
Carol Stock Kranowitz “Nie-zgrane dziecko”