“Świadomość bycia matką rośnie proporcjonalnie do wielkości brzucha. I w miarę jak brzuch rósł, przestawałam myśleć, że coś tracę.”
Agnieszka Chylińska
Trudny czas oczekiwania, czyli dolegliwości okresu ciąży przyszłych Mam…
Otwierają się drzwi do mojego gabinetu i wchodzą piękne, zadbane, zaokrąglone ciążą Mamusie;) … z rumieńcami od chłodu na policzkach, z roziskrzonymi oczami, piękna cerą, przyśpieszonym oddechem 🙂 … piękne w swym zatroskaniu, zmęczeniu, oczekiwaniu 😉 – SERIO.
Oczywiście dobrze też, że mnie odwiedzają, zadają pytania, szukają odpowiedzi na nurtujące je pytania, pomocy, właściwej terapii.
Dzisiaj wpis RATUNKOWY, czyli kiedy nie zwlekać i koniecznie fizjoterapeutę w gabinecie odwiedzić??!…
Na pewno w przypadku zaburzeń układu mięśniowo – szkieletowego:
- w bólu odcinka lędźwiowego kręgosłupa
- w wypadku przepukliny dyskowej z zespołem ogona końskiego
- w zespole bólowym stawów krzyżowo-biodrowych
- przy rozejściu spojenia łonowego
- przy bólu stawu biodrowego
- w osteoporozie i osteonekrozie
- w zespole cieśni nadgarstka
- przy rozstępie mięśnia prostego brzucha
UWAGA!! bóle odcinka lędźwiowego kręgosłupa:
- jest to najczęstsza dolegliwość występująca u kobiet w ciąży
- bóle odcinka lędźwiowego dotyczą ponad 50% ciężarnych
- ból ten spowodowany jest ciężarem rozwijającego się dziecka, zmienioną dysrybucja ciężaru – w skutek czego dochodzi do zmęczenia mięśni i spazmów mięśniowych ( bezwiedne nadmierne skurcze mięśni poprzecznie prążkowanych lub gładkich, występujące pod wpływem działania różnych bodźców i często powodujące uczucie bólu )
- w pracy z terapeutą bardzo ważna jest dokładna diagnoza i zastosowanie właściwej metody terapeutycznej
- fizjoterapeuta wprowadza korekcję postawy, naukę prawidłowych pozycji w czynnościach dnia codziennego – poprzez angażowanie właściwych grup miesniowych z jednoczesnym wyciszaniem innych
UWAGA!! przepuklina dyskowa:
- w przypadku bólu promieniującego do kończyny dolnej bardzo ważna rolę odgrywa właściwa DIAGNOZA RÓŻNICUJĄCA
- możemy mieć do czynienia z rwą w wyniku podrażnienia korzenia nerwowego przez przemieszczający się dysk, może to być również inna radikulopatia ( uszkodzenie korzeni rdzeniowych, nazywane również „korzeniowym zapaleniem nerwu” lub „syndromem korzeniowym”, w którym zostaje podrażniony lub uszkodzony korzeń nerwowy )
- bardzo częstym zjawiskiem u kobiet ciężarnych jest podrażnienie korzeni nerwu kulszowego na poziomie mięśnia gruszkowatego
UWAGA!! zespół ogona końskiego OBJAWY:
- poważny ból
- zaburzenie czucia, parestezje w obszarze siodła
- dysfunkcja pęcherza moczowego i /lub jelita ( inkontynencja )
- ból rwopodobny ( może być obustronny )
- osłabienie mięśni kończyn dolnych (paraplegia)
- brak odruchu ze ścięgna Achillesa
- zaburzenia funkcji seksualnych
- zaburzenia chodu
WARTO WIEDZIEĆ: kluczowe w leczeniu problemów bólowych kręgosłupa jest:
- prawidłowa diagnoza problemu
- właściwy dobór terapii: terapia manualna ( trakcje, mobilizacje ), terapia McKenziego, terapia tkanek miękkich , neuromobilizacje; wspomagająco można wprowadzić kinezjotaping – odciążenie kręgosłupa piersiowego bądź lędźwiowego
UWAGA!! zapalenie bądź rozejście spojenia łonowego:
- zapalenie kości łonowej jest nierzadkim zjawiskiem występującym w okresie ciąży
- dochodzi do stanu zapalnego i bólu w centralnej części miednicy
- ból może być bardziej nasilony z jednej strony
- w czasie aktywności dnia codziennego dochodzi do podrażnienia struktur
- w spoczynku ból/ tkliwość spojenia łonowego jest mniejsza
Niestabilność obręczy miednicznej może dotyczyć nie tylko spojenia łonowego, ale także stawów krzyżowo-biodrowych; towarzyszy temu ból i niekiedy słyszalne bywa “kliknięcie” w trakcie wykonywania ruchu. Dolegliwości te mogą się utrzymywać jakiś czas po porodzie.
Podstawowe leczenie w wypadku niestabilności miednicy obejmuje:
- fizjoterapia: redukcja obciążenia, stabilizacja miednicy, terapia przeciwzapalna na więzadła, ćwiczenia stabilizujące
- stabilizacja zewnętrzna pasem
- farmakoterapia
- rzadko operacja po porodzie
UWAGA!! ból stawu biodrowego:
- ból stawu biodrowego zlokalizowany jest najczęściej po stronie bocznej stawu biodrowego, w okolicy pośladka lub w pachwinie
- ból nasila się podczas obciążania
- przyczyny mogą być różne w zależności od czasu pojawienia się problemu:
I trymestr: zmiany układu ruchu są zbyt małe, płód zbyt mały, żeby powodować przeciążenie stawów biodrowych. W tym okresie czasu praktycznie nie pojawiają się problemy ze strony stawów biodrowych.
II trymestr: dziecko rośnie, pojawiają się zaburzenia mechaniczne; zaburzenia w obrębie stawów biodrowych są częstsze. UWAGA!! Fizjoterapeuta koniecznie powinien zróżnicować ból biodra z bólem rwopodobnym promieniującym z kręgosłupa lędźwiowego, który w tym okresie jest najbardziej prawdopodobny.
III trymestr: problemy z bólem bioder pojawiają się bądź nasilają, pojawia się wiotkość więzadeł oraz przeciążenia stawu,a w poważniejszych przypadkach przemijająca osteoporoza stawu biodrowego.
Leczenie w przypadku bólów stawów biodrowych obejmuje:
- fizjoterapię: wzmocnienie mięśni, poprawę stabilizacji stawu i elastyczności tkanek; zróżnicowanie problemu stawowego z problemem mięśniowym, trakcje przeciwbólowe; kontrolę TFL ( naprężacz powięzi szerokiej ) i ITB ( pasmo biodrowo – piszczelowe )
- odciążenia, na przykład kulami , ograniczenie chodzenia i obciążania ( w poważniejszych przypadkach )
- suplementacja: witamina D i wapń
- iniekcje sterydowe dostawowe
UWAGA!! przemijająca osteoporoza.
- przyczyny nie są dokładnie znane
- najprawdopodobniej osteoporoza ciężarnych ma związek z wypłukiwaniem z organizmu wapnia i potasu, zablokowaniem dopływu krwi, zmienionym obciążeniem mechanicznym stawu bądź zmianami hormonalnymi
- od początku dochodzi do usuwania struktury kostnej w izolowanym obszarze
- osteoporoza ciężarnych jest łatwa w zdiagnozowaniu, ponieważ obserwujemy obrzęk w zajętym miejscu
- diagnozujemy MRI ( rezonansem magnetycznym )
- z reguły przemija samoistnie ( po 6 – 12 miesiącach )
- możliwe powikłania to: osteonekroza ( martwica kości ) lub złamania
Leczenie w przypadku osteoporozy obejmuje:
- fizjoterapię
- odciążenie
- farmakoterapię
UWAGA!! zespół cieśni nadgarstka
- jest to zakleszczenie nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka: pomiędzy strukturami kostnymi nadgarstka a sztywnymi więzadłami
- w wyniku zwiększonego zatrzymania płynów, obrzęków kończyn górnych, szczególnie dłoni
- objawy to: ból, mrowienie, drętwienie, zaburzenie czucia w dłoni
- zazwyczaj objawy zanikają po porodzie
Leczenie w tym przypadku obejmuje:
- pracę na poziomie przepony górnego otworu klatki piersiowej
- pracę na poziomie przepon: przepona dna miednicy-przepona oddechowa oraz przepona górnego otworu latki piersiowej
- wprowadzenie oddechu boczno-żebrowego
- terapię obrzęku
- ułożenie
- drenaż
UWAGA!! zapalenie rozcięgna podeszwowego.
- ból w okolicy pięty i podeszwy stopy
- zazwyczaj pojawia się przy znacznym przyroście masy ciała ( najczęściej w III trymestrze ciąży )
Proponowane leczenie:
- manualny masaż rozcięgna
- taping sztywny
- terapia lodem
- zastosowanie odpowiednich wkładek
UWAGA!! rozstęp mięśnia prostego brzucha
- dochodzi do niego w wyniku rozciągnięcia mięśnia prostego brzucha w połączeniu z niewydolnością mięśnia poprzecznego brzucha oraz wiotkością kresy białej
- występuje najczęściej w III trymestrze ciąży, zwłaszcza u wieloródek lub wcześniej w przypadku ciąży mnogiej
- powinien zniknąć do 8 tygodni po porodzie
- niektóre dane podają, że czynnikiem sprawczym mogą być zbyt intensywne ćwiczenia mięśni brzucha po I trymestrze
Leczenie rozstępu mięśnia prostego brzucha po porodzie obejmuje:
- badanie mięśni dna miednicy (badanie per vaginam) oraz ocenę rozejścia mięśnia prostego brzucha (testy prawidłowego napięcia, testy z wykorzystaniem USG)
- aktywizację mięśni dna miednicy połączoną z oddechem oraz skoordynowaną z ruchem
- naukę aktywizacji mięśnia poprzecznego brzucha w różnych pozycjach wyjściowych
- właściwy trening mięśnia poprzecznego, mięśni skośnych oraz prostego brzucha – uwzględnienie progresji w ćwiczeniach
- operacja zawsze jest ostatecznością(!!), warto poświęcić czas i zaangażowanie, by za pomocą fizjoterapii uroginekologicznej i prawidłowo prowadzonej terapii rozejścia mięśnia prostego brzucha powrócić do formy, ładnej figury oraz aktywności fizycznej
Jak wygląda fizjoterapia w wypadku rozstępu mięśnia prostego brzucha?
- właściwie prowadzony trening mięśni brzucha
- poprawna aktywizacja mięśnia poprzecznego brzucha
- nie przesadzamy z treningiem mięśnia prostego brzucha ( szczególnie po I trymestrze )
- uczymy właściwej pracy z oddechem
- wprowadzamy do ćwiczeń pozycję klęku podpartego
- pomocniczo wprowadzamy taping na rozstęp mięśnia prostego brzucha
- od I trymestru ciąży wprowadzamy nawyki poprawnej postawy ciała w staniu, siedzeniu, przy mikcji oraz defekacji
Jakie są NAJWAŻNIEJSZE i KLUCZOWE elementy ćwiczeń fizycznych proponowanych kobietom w okresie ciąży?
- trening mięśni dna miednicy jako profilaktyka NIETRZYMANIA MOCZU: trening mięśni fazowych i tonicznych, trening relaksacyjny ( nauka świadomej relaksacji mięśni dna miednicy mniejszej ), wprowadzenie pozycji odciążających dno miednicy, ochrona dna miednicy w aktywnościach codziennych
- ćwiczenia rozciągające: dolny odcinek kręgosłupa, mięśnie piersiowe, mięsień gruszkowaty i boczną stronę mięśni ud, mięśnie przywodzące staw biodrowy, mięśnie tylnej strony podudzia ( dodatkowe działanie przeciwko skurczom łydek )
- nauka automasażu
- rolowanie mięśni mających tendencję do przykurczu
- nauka technik oddechowych przydatnych w czasie porodu
Zdarza się, że widzę w sklepie czy na ulicy kobiety w ciąży, którym trudno się poruszać; którym z powodu obrzęku nóg trudno założyć buty, którym drętwieją i puchną dłonie i ręce; które z trudem niosą przed sobą baaaardzo duży brzuszek… Ten wpis jest dla WAS, dla Waszych partnerów, dla Waszych najbliższych ( bądźcie czujni !! ). Kobietki, przyszłe Mamy – nie musicie aż tak bardzo się męczyć, nie musicie aż tak cierpieć – można znacznie sobie pomóc… po prostu odwiedzić światłego i “otwartego” fizjoterapeutę… który w bólu pomoże, wesprze, i w cierpieniu ulży…
Do dobrych spotkań w Licencji na Zdrowie serdecznie zapraszam :).
A wszystkie osoby zainteresowane poszerzeniem kompetencji zawodowych w zakresie fizjoterapii uroginekologicznej zapraszam do mc2courses na cykl certyfikowanych szkoleń uroginekologicznych stacjonarnych, uzupełniających on-linowych oraz cykl Spotkań ze Specjalistą. Szkolenia dedykowane są fizjoterapeutom, osteopatom, lekarzom, położnym, trenerom personalnym, studentom kierunków: fizjoterapia, położnictwo.
z pozdrowieniami 🙂
Wasza