Dzisiaj w Licencji na Zdrowie zapraszam Was na wpis dedykowany wszystkim osobom, które podczas planowania i realizacji terapii uroginekologicznych wielokrotnie zastanawiają się, jaka jest rola przepony oddechowej podczas porodu naturalnego.
WARTO WIEDZIEĆ (!!)
- ruchy przepony oddechowej związane są nie tylko z oddychaniem, ale również z takimi funkcjami jak: mówienie, krążenie, trawienie, kaszel
- w szczególny sposób przepona oddechowa współtowarzyszy ruchom innych mięśni podczas takich funkcji jak: mikcja, wypróżnianie oraz końcowa faza porodu naturalnego
TO WAŻNE (!!) Drugą fazę porodu naturalnego, kiedy dziecko przechodzi przez kanał rodny, często nazywamy parciem. Rodząca odczuwa wówczas niekontrolowaną potrzebę parcia, po której następują silne skurcze macicy. Jest to tak zwany odruch parcia wywołany przez nacisk na dno miednicy. W sytuacjach, kiedy rozwarcie jest pełne, a głowa rodzącego się dziecka znajduje się jeszcze wysoko w kanale rodnym, w wypadku podjęcia prób wczesnego parcia, odruch parcia nie wystąpi. Z podobną sytuacją mamy do czynienia, kiedy zastosujemy u rodzącej znieczulenie zewnątrzoponowe. Wówczas dochodzi do wyeliminowania naturalnych doznań, stąd również odruch parcia nie wystąpi.
- podczas drugiej fazy porodu naturalnego przepona oddechowa, która znajduje się u góry, może wykonywać skurcze ku dołowi i pracować do dołu jak tłok
- mięśnie brzucha mogą w tym czasie pociągać brzuch do wewnątrz na długość i szerokość
- macica może skracać swoje włókna
- w tym czasie mięśnie dna miednicy albo kurczą się, aby hamować poród lub rozluźniają się, aby umożliwić dziecku przejście przez kanał rodny
WARTO WIEDZIEĆ (!!) ważne podczas porodu jest działanie siły grawitacji, stąd też nie jest obojętne w jakiej pozycji kobieta rodzi. Najkorzystniejsze dla mamy i dziecka są pozycje wertykalne, kiedy siła grawitacji ułatwia dziecku drogę na zewnątrz.
TO WAŻNE(!!) Jak pracuje przepona oddechowa podczas parcia na zatrzymanym oddechu?
- przepona oddechowa kurcząc się spycha swoją kopułę w dół w stronę jamy brzucha
- czynność ta zostaje ukończona poprzez pracę mięśni brzucha
- praca – skurcze przepony oraz mięśni brzucha uzupełniają się, tak aby wywołać silny nacisk w dół niezbędny do urodzenia dziecka
- parcia takiego używa się w końcowej fazie porodu
- rodząca wdycha powietrze i wstrzymuje oddech równocześnie napinając mięśnie brzucha, dokładnie jak podczas parcia w toalecie
- jeżeli parcie na zatrzymanym oddechu będzie nieprawidłowo skierowane, na przykład nie na pochwę a na odbyt czy środek ścięgnisty krocza, może dojść do uszkodzenia – naderwania tkanek miękkich oraz do nacięcia krocza
Parcie na zatrzymanym oddechu ma swoje zalety, m.in.: jest bardzo korzystne, kiedy istnieje obawa o życie dziecka, jak również jest bardzo efektywne w procesie wypychania dziecka na ostatnim etapie porodu. Wady takiego parcia to możliwość uszkodzenia krocza – szczególnie struktur więzadłowych. Dodatkowo silne parcie na zatrzymanym wydechu może wywołać reakcję odruchową silnie rozciągniętych mięśni dna miednicy, które zamiast oczekiwanego rozluźnienia mogą zareagować skurczem i doprowadzić do niechcianych urazów krocza. W celu uniknięcia powierzchownych naderwań krocza prosi się rodzącą, aby zaprzestała przeć, gdy rozpoczyna się druga faza roziągania i otwierania krocza. Niestety nawet wówczas może dojść do urazu tkanek miękkich głębiej leżących, takich jak więzadła i mięśnie dna miednicy.
TO WAŻNE (!!) Jak wygląda parcie na wydechu?
- pracę przepony oddechowej eliminujemy podczas parcia – rodząca koncentruje się na wydychaniu powietrza – wzdycha, sapie
- płuca unoszą się pociągając przeponę w górę
- wypchnięcie dziecka na zewnątrz z kanału rodnego uzyskane jest przez pracę mięśni macicy, ewentualnie przy aktywności głębokich dolnych mięśniach brzucha – mięśni skośnych oraz blaszkę przednią powięzi mięśnia prostego brzucha
WARTO WIEDZIEĆ (!!) Jakie są zalety parcia na wydechu?
- kompresja mięśni dna miednicy jest stopniowa, stąd łatwiej o rozluźnienie mięśni
- skurcze macicy są bardziej precyzyjne – zachodzą znacznie bliżej dziecka niż parcie na zatrzymanym oddechu generujące skurcze bardziej obwodowo
- kierunek parcia jest bardziej ukierunkowany w stronę pochwy oraz przedniej części krocza, stąd też mniejsze ryzyko uszkodzenia centralnej części krocza
WARTO WIEDZIEĆ (!!) Jakie są wady parcia na wydechu?
- w wypadku zagrożenia życia dziecka parcie na zatrzymanym oddechu jest bardziej efektywne
- w wypadku słabego napięcia ścian macicy, czyli w sytuacjach, kiedy rodząca jest zmęczona przedłużającym się porodem, wówczas może dojść do sprzężenia czynności macicy z praca mięśni brzucha
Wszystkie osoby zainteresowane przygotowaniem do świadomego porodu naturalnego, zapraszam do spotkań terapeutycznych w gabinetach Licencji na Zdrowie. Natomiast fizjoterapeutów zainteresowanych podnoszeniem kwalifikacji zawodowych oraz zwiększaniem kompetencji w zakresie pracy z kobietami w ciąży, połogu oraz podczas przygotowania do porodu naturalnego, zapraszam do spotkań ze mną oraz zespołem wykwalifikowanych wykładowców w mc2courses.pl.
Z pozdrowieniami,
Wasza
Z Licencji na Zdrowie
PIŚMIENNICTWO
- Calais-Germain, „Dno mednicy – ciąża, poród, połóg. Anatomia i ćwiczenia”, Wydawnictwo WSEiT, Poznań 2021.